Septoplasti, yetişkinlerin aksine çocuklarda nadiren yapılan bir cerrahidir. Bunda da neden cerrahların gelişmekte olan bir yapıyı ameliyat etmekten kaçınma isteği önemli bir nedendir.

Çocuklarda septoplasti yapacak olan cerrah burun yapılarının anatomik gelişimine hakim olmalıdır. İki yaşına gelindiğinde öndeki kıkırdak yetişkin boyutuna yakındır ve septumun büyük kısmını oluşturur. Bundan sonra gelişmeye devam eden kemik septumdur. Ergenlik çağında kızlarda 8-12 yaşlarda, erkeklerde ise 13 yaşta hızlı burun büyümesi olur. Burnun gelişimi kızlarda yaklaşık 16, erkeklerde ise 18 yaşında tamamlanır.

Çocuklarda septum deviasyonunun farklı nedenleri olabilir. Anne karnında bası ya da normal yolla doğum sırasında oluşacak travmalar erken çocuklukta Ergenlikte hızlı büyüme sırasında septal yapılar kıkırdağı iterek septum deviasyonuna yol açabilir. Yaş arttıkça deviasyon saptanma oranının artması artan nazal travma riski ile de ilişkilidir. Cinsiyet ile septum deviasyonu arasında bir ilişki yoktur. Burun travmalarının dışında, septum içinde kan birikmesi ve abse, kitleler, nadiren de geçirilmiş septum cerrahileri çocuklarda deviasyona yol açabilmektedir.

Burun tıkanıklığı şikayeti çocuklarda sık rastlanan bir şikayettir. Burun tıkanıklığının yüz ve ortodontik bozulmalardan uyku apnesine kadar bir çok soruna yol açtığı da bilinmektedir. Burun tıkanıklığının nedeninin septum deviasyonu olduğuna karar vermek için endoskopik değerlendirmeyi de içeren detaylı bir fizik muayene yapılmalıdır. Fizik muayene ile emin olunamadığı durumlarda bilgisayarlı tomografi çekilebilir.

Septoplasti yapma yaşı olarak 5-6 yaşa kadar beklenilmelidir. Ancak mecbur kalındığında daha erken yaşta da müdahale edilebilir. Çocuklarda nispeten burun deliklerinin daha küçük olması cerrahı başlangıçta zorlayacaktır. Ancak tecrübe ve anatomik hakimiyet ile zorluklar aşılabilir. Genel prensip olarak mümkün olduğunca dokuyu en iyi koruyucu yöntemler seçilmeli, gereksiz geniş doku çıkarımlarından kaçınılmalıdır.

Yapılan çalışmalar, çocukluk çağında yapılan septoplastinin burun tıkanıklığı şikayetinde iyileşme sağladığını göstermektedir Çocuklarda septoplasti sonrası sağlanan işlevsel iyileşmenin derecesi yan etki risklerine göre daha güçlüdür. Ameliyat öncesi iyi bir değerlendirme ile doğru tanı, anatomik gelişim noktalarına hakimiyet, mümkün olan en az ve uygun müdahalenin yapılması önemlidir.

Not: Yukarıdaki bilgiler editörlüğünü Prof. Dr. Selim Sermed Erbek’in yaptığı “Güncel Burun ve Sinüs Cerrahisi” kitabından derlenmiştir. Hastaları bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedavi detayları için hastaların Kulak Burun Boğaz doktoru ile görüşmeleri gerekmektedir.