Yazılarım
Septoplasti
Septum, her iki burun boşluğunu ayıran, burnun orta hat destek yapısıdır. Septum deviasyonu en sık görülen burun tıkanıklığı sebebidir. Burun tıkanıklığının yanı sıra kozmetik deformite ve burun içinde birçok fonksiyonel bozukluğa yol açar.
Septum deviasyonu olan kişilerin bir bölümü geçmişlerinde nazal travma tariflerse de çoğunlukla sebebe yönelik bir açıklama bulunamamaktadır. Doğumda ya da sonrasında erken çocukluk döneminde oluşan küçük kırılmalar ileride oluşacak septum deformitelerinden sorumlu olabilir.
Burun tıkanıklığı şikayeti olan kişilerde anamnezi takiben ilk yapılacak olan fizik muayenedir. Işık ve endoskopik muayene ile septum deviasyonu tanısı büyük oranda koyulabilmektedir. Septum deviasyonu tanısında görüntüleme yöntemleri nadiren tercih edilmektedir, eğer kullanılacaksa görüntüleme bilgisayarlı tomografi olmalıdır.
Doğru tanı ve manevralarla septoplasti, burun tıkanıklığı şikayeti ve buna bağlı yaşam kalitesinde düzelme sağlayan bir cerrahidir. Burun tıkanıklığı dışında tıkayıcı uyku apnesi, kronik rinosinüzit ve epistaksis gibi durumlarda tedaviye eklenebilecek bir işlemdir. Bu operasyon lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Septoplastide güncel yaklaşım deformitenin tam düzeltilmesi kadar kıkırdağı koruyucu işlemlerin yapılmasıdır. Bu da kesiler, serbestleştirme, kıkırdak ve kemik parçaların çıkarımını içermektedir. Daha sonra, dikişler ile ameliyatın başında açılan mukoza örtüsü kapatılır. Eriyebilen dikişler tercih edilir. Bu aşamada operasyona son verilebilir.
Stabilizasyon ve iyileşmeyi destek amacıyla burun içine plakalar ve farklı materyallerden yapılmış tamponlar yerleştirilebilir. Eğer tampon kullanıldıysa, genellikle 1-2 gün içinde alınmaktadır. Splintlerin alınma zamanı için bir uzlaşı yoktur, ancak 7-14güne kadar kalabilir.
Septoplasti sonrası antibiyotik tedavisi tartışmalıdır. Antibiyotik kullanılmasa da operasyon sonrası iltihap oranları düşüktür. Operasyon sonrası oluşan şişik ve tıkanıklık şikayetini azaltmak, ağrıyı ve koku almada azalmayı önlemek amacıyla izotonik ve hipertonik tuzlu su, burun içi dekonjestanlar kullanılabilir.
Açık septoplasti
Özellikle septumun sırtını etkileyen ağır kırıklar ve kıkırdağın ucundaki patolojilerin düzeltilmesi her zaman geleneksel septoplasti ile mümkün olmamaktadır. Bu durumda patolojik septumu greftlerle desteklemek, kimi zaman da vücut dışına alıp düzeltmek ve yeniden oluşturulan septum iskeletini burun içine yerleştirmek gerekmektedir. Yapılan bu cerrahi açık septoplasti olarak adlandırılır.
Bu cerrahinin en önemli özelliği düzeltilecek olan septumun bağlarından ve komşu yapılardan genişçe serbestleştirilmesidir. Bu da cerrahinin sonunda düzeltilmiş septumun yerine doğru ve sağlam bir şekilde tekrar tespitini gerektirir.
Endoskopik septoplasti
Yeni bir teknik olan endoskopik septoplastide teleskoplar yardımı ve bazı özel aletler kullanılarak başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Cerrah doku planlarını daha rahat görmektedir. Bir diğer avantajı sınırlı patolojilere, özellikle arkada bulunan deviasyonlara ya da dikensi çıkıntılara müdahale imkanı sağlamasıdır. Endoskopik sinüs cerrahisinin başlangıcında eğer septumun sinüslere ulaşımı kısıtladığı görülürse sınırlı bir kıkırdak ya da kemik çıkartılması ile rahatlama sağlanır.
Bozukluğun düzeltilmesi için yapılacak olan işlemler geleneksel septoplastiden farklılık göstermez. Kapama aşamaları ve hasta takibi de benzerdir.
Not: Yukarıdaki bilgiler editörlüğünü Prof. Dr. Selim Sermed Erbek’in yaptığı “Güncel Burun ve Sinüs Cerrahisi” kitabından derlenmiştir. Hastaları bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedavi detayları için hastaların Kulak Burun Boğaz doktoru ile görüşmeleri gerekmektedir.